Zajęcie dla chorego w zaaawansowanej fazie alzheimera

Odpowiednio dobrane zajęcia dla chorego w zaawansowanej chorobie Alzheimera mogą zmniejszać agresję, a nawet sprawiać, że podopieczny/a zacznie spokojnie przesypiać noce. Do terapii zajęciowej dostępnych jest sporo materiałów sprawdzonych przez dziesiątki opiekunów. Poznaj je bliżej!

Zaawansowana faza choroby Alzheimera – objawy

W wyniku rozwijającej się choroby Alzheimera, na jej środkowym etapie (jeśli przyjmiemy często stosowany podział na trzy etapy), następuje pogłębienie się zaburzeń pamięci – podopieczni przestają zapamiętywać nowe informacje, fakty czy prośby. Pojawiają się również luki w pamięci związane z dawnymi wydarzeniami (co wcześniej zazwyczaj nie ma miejsca).

Ponadto w zaawansowanym stadium choroby Alzheimera podopieczni często zapominają imiona najbliższych im osób, wielu przestaje ich także poznawać. Komunikacja staje się coraz trudniejsza. Wypowiedzi są uboższe, zdarza się, że chorzy nie kończą wypowiedzi albo gubią jej wątek. Często pojawiają się również trudności w w orientacji w terenie, mimo że może chodzić o bardzo dobrze znaną okolicę czy trasę. Wielu podopiecznych chce wracać do domu, choć się w nim znajduje, albo do rodzinnego mieszkania.

Zaawansowana faza choroby Alzheimera trwa zwykle najdłużej. W porównaniu z początkową fazą, nasileniu ulegają również zaburzenia zachowania. Podopieczni są drażliwi, impulsywni, agresywni słownie i fizycznie, oskarżają opiekunów o kradzież czy zdradę (występują urojenia), miewają napady złości. Często odwróceniu ulega rytm dobowy – podopieczni śpią w ciągu dnia, a w nocy są aktywni. Zdarzają się również omamy wzrokowe i słuchowe.

W związku z powyższym podopieczni są coraz bardziej zależni od opiekunów – wymagają pomocy np. podczas ubierania się i wykonywania coraz większej liczby innych podstawowych czynności.

Zajęcia dla chorego na alzheimera

Mimo tego, że choroba postępuje, a jej objawy są bardzo trudne zarówno dla chorego, jak i opiekuna, warto angażować seniora i organizować mu odpowiednie zajęcia. Udowodniono, że dobrze dobrane zajęcie dla chorego na alzheimera może zmniejszać trudne objawy choroby, takie jak agresję. Ponadto podejmowanie czynności w ciągu dnia zwiększa szansę na spokojny sen w nocy, a zaangażowany senior to także szansa dla opiekuna na chwilę wytchnienia.

Przykłady terapii zajęciowej dla seniorów

Aktualnie dostępnych jest wiele materiałów i produktów pomocnych w organizowaniu zajęcia dla osób dotkniętych alzheimerem. Często stosuje się terapię sztuką lub sensoryczną.

Szukając i realizując odpowiednią terapię zajęciową, warto pamiętać o tym, by:

• dobrze dobrać czas i miejsce aktywizacji – najlepiej godzinę, gdy podopieczna/y jest najbardziej chętna/y do współpracy,
• wplatać taki czas w codzienną rutynę – np. wykonywać ćwiczenia pamięci po śniadaniu,
• uzbroić się w cierpliwość – znalezienie odpowiedniego zajęcia może chwilę zająć, ponadto w trakcie zajęć chorzy może potrzebować przerwy albo po prostu mieć gorszy dzień (trzeba wtedy odpuścić),
• nie irytować się tym, że podopieczna/y np. nie gra w Chińczyka zgodnie z zasadami, czy zamiast układać klocki według wzoru – układa je jakkolwiek. Liczy się sama aktywizacja, zaangażowanie chorego, jego chęci – nie efekty oczekiwane zwykle przez nas jako osób zdrowych,
• zajęcie powinno być ani zbyt łatwe, ani zbyt trudne, tj. powinno stanowić dla podopiecznej/go realne wyzwanie.

Zatem jakie zajęcia sprawdzają się w zaawansowanej chorobie Alzheimera? Poniżej przedstawiamy kilka przykładów.

Łamigłówki i ćwiczenia pamięci dla seniorów i osób dotkniętych alzheimerem

Na początku drugiej (zaawansowanej) fazy choroby Alzheimera bardzo przydatne są specjalne zestawy z łamigłówkami i zadaniami. Zawierają one proste pytania, na które chory/a udziela odpowiedzi w oparciu o np. duże i kolorowe zdjęcie.

Ćwiczenia z serii „Znowu poznaję świat” podzielone są na zestawy tematyczne: warzywa, owoce, ubrania, posiłki – obiady, posiłki – śniadania i kolacje, części ciała. Zdjęcia zawarte w książeczkach są bliskie seniorom, a pytania dotyczą codzienności. Format A4 zestawów sprawia, że są bardzo wygodne w użyciu.

„Pracując z tą serią z osobami chorymi zauważyłam, że bardzo pozytywnie wpływał na ich samopoczucie. Jak to możliwe? Poprzez różnorodność zadań, które można dzięki niej wykonywać:

• „Warzywo, o którym mówiliśmy to…” (ćwiczenie pamięci)
• “Wybierz z podanych warzyw pomidora” (wykorzystywałam prawdziwe bądź plastikowe warzywa),
• “Dopasuj pomidora do ilustracji” (prawdziwy pomidor dokładany do fotografii pomidora),
• “Powtórzy po mnie: po-mi-dor” (ćwiczenie usprawniające narządy artykulacyjne)

Tak prowadzone spotkanie jest czasem, w którym aktywizujesz chorego, ale jednocześnie robisz to w sposób bardzo dla niego przyjazny i bliski” – mówi Małgorzata Dziendziura, neurologopedka prowadząca warsztaty aktywizujące pracę mózgu dla seniorów.

Gry dla seniora i osób dotkniętych chorobą Alzheimera

Dostępne są również gry, dzięki którym podopieczni odczuwają satysfakcję i wracają pamięcią do przyjemnych zajęć z dzieciństwa. To m.in. Chińczyk czy Warcaby oraz:

• Pamięć 3D – gra polegająca na układaniu kolorowych kostek
• tradycyjne karty do gry, ale o większym formacie 8 x 12 cm
• układanki z wykorzystaniem drewnianych klocków – 4- lub 7-elementowe
• tradycyjne memory dla dorosłych – ze zwierzętami lub przedmiotami,
• memory dotykowe wykorzystywane w terapii sensorycznej
• i wiele innych.

Podczas korzystania z tych wszystkich gier, w związku z zaawansowaną chorobą, trzeba pamiętać, że podopieczny może nie być w stanie wykonywać wszystkich zadań z instrukcji lub w ogóle nie móc już postępować zgodnie z zasadami. Nie szkodzi. Przykładowo, już dowolnie układane klocki stanowią czynność aktywizującą umysł i poprawiającą zdolności manualne.

O zdolności manualne zadbasz również, stosując terapię sensoryczną – dowiedz się więcej.

Zaangażowanie seniora

Nie zrażaj się, jeśli podopieczna/y od razu czegoś nie polubi – być może za jakiś czas zainteresuje się wybranym zajęciem albo musisz szukać innego (i to też jest normalne). Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z zajęciami dla osoby dotkniętej chorobą Alzheimera, zacznij od poszukania produktu, który będzie podobny do tego, którego kiedyś lubił/a podopieczna/y (np. karty), tylko że w wersji dostosowanej do jej/go aktualnych możliwości.

Puzzle dla dorosłych

Kolejna opcja, którą możesz wykorzystać w zaawansowanej chorobie Alzheimera, są puzzle. Prawdopodobnie podopieczna/y nie będzie już w stanie układać tradycyjnych puzzli, ale to nie oznacza, że trzeba sięgać po te przeznaczone dla dzieci. Dostępne są puzzle zawierające obrazy bliskie seniorom i jednocześnie mające mniej elementów, są grubsze, czyli poręczniejsze i trwalsze, a nawet takie, które można myć w razie zabrudzeń.

Sprawdź puzzle angielskiej firmy Relish, które układa się i przechowuje w wygodnym opakowaniu, 13- lub 35-elementowe:

• 13-lementowe przedstawiające kota
• 13-elementowe przedstawiające psa
• 13-elementowe przedstawiające lilie wodne
• 35-elementowe przedstawiające jesienny targ
• 35-elementowe przedstawiające lokomotywę
• 35-elementowe przedstawiające brzeg morza
• 35-elementowe przedstawiające zimę
• 35-elementowe przedstawiające wiosenny strumyk

A także puzzle polskiej firmy Pokora,  6- i 12-elementowe, zawierające obrazy bardzo bliskie polskim seniorom:

• 12-elementowe przedstawiające narzędzia
• 12-elementowe przedstawiające kuchenną półkę
• 6-elementowe przedstawiające filiżankę
• 6-elementowe przedstawiające stary telefon

Poznaj również układanki, które zawierają kołeczki ułatwiające podniesienie i odpowiednie ustawienia puzzla

Nawlekanie i przewlekanie jako angażujące zajęcie w chorobie Alzheimera

Inną czynnością, która może zainteresować głównie podopieczne, są  specjalne deseczki do nawlekania i przewijania. Dzięki nim senior może wrócić pamięcią do dawnych czynności, ale z satysfakcją je wykonać, ponieważ dziurki obecne w deseczkach są spore, a sznurek do przewlekania odpowiednio gruby.

• Przeplatanka – zestaw leśnych zwierząt
• Dziurawiec do nawlekania

Dostępna jest także gra, w której nawlekania się poręczne koraliki – sprawdź.

Malowanie dla seniorów

Kolejna propozycja to malowanie. Dzięki specjalnie przygotowanym wodnym malowanką, tzw. aquapaintom, podopieczni nie muszą martwić się utrudnionym utrzymaniem pędzla czy zanikiem umiejętności.

• Każdy zestaw Aquapaint zawiera 5 arkuszy specjalnego płótna i wygodne pudełko
• Do malowania potrzebna jest wyłącznie woda i pędzelek  lub wystarczy palec
• Podopieczna/y pędzlem lub palcem namoczonym w wodzie maluje po kartce i ukazuje się wyrazisty obraz
• Obrazki dostępne w zestawach są przygotowane z myślą o dorosłych, dotyczą dnia codziennego czy przyrody
• Po wyschnięciu wody, którą nasączony jest arkusz, obraz znika i kartka ponownie nadaje się do użytku!

Zobacz:

• aquapaint przedstawiający przedmioty związane z szopą, m.in. narzędzia
• aquapaint przedstawiający obraz związane z wsią, gospodarstwem
• aquapaint przedstawiający obrazy związane ze światem natury

Napisz do nas, jeśli masz jakieś pytania czy chcesz się poradzić w sprawie wyboru zajęcia dla swojego bliskiego – doradzimy!